اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر کیفیت خواب سالمندان مبتلا به اختلال بی خوابی

اهداف: با توجه به شیوع بالای اختلال بی خوابی در سالمندان، این پژوهش با هدف تأثیر درمان شناختی-رفتاری (cbt) بر کیفیت کلی خواب و خُرده مقیاس های کیفیت خواب سالمندان انجام شده است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع آزمایشی بود و جامعه آماری پژوهش از 5000 سالمند عضو کانون جهان دیدگان شیراز و جامعه نمونه از 44 نفر با انتخاب تصادفی و احتساب شرایط ورود و خروج تشکیل می شدند. به دنبال ریزش 85/7 درصدی، 39 سالمند با میانگین سنی 68 سال که مبتلا به بی خوابی اولیه بودند، با شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ (psqi) در پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری موردارزیابی قرار گرفتند. مداخله چهارهفته ای (دوبار در هفته) با روش درمان شناختی-رفتاری براساس دستورالعمل اسپای انجام شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نسخه 21 نرم افزار آماری spss و روش های آماری تحلیل کوواریانس تک و چندمتغیره (آنکوا و مانکوا) استفاده شد. یافته ها: میانگین نمرات کیفیت کلی خواب قبل از مداخله در گروه های آزمایش و کنترل به ترتیب 12/95 و 12/7 بود که پس از مداخله در پس آزمون به 10/03 و 13/07 و در پیگیری سه ماه بعد به 9/51 و 13/36 تغییر یافت. تفاوت میانگین نمرات کیفیت کلی خواب پس از مداخله، از لحاظ آماری معنادار (0/001>p) بود. نتیجه گیری: براساس یافته های این پژوهش درمان شناختی-رفتاری، کیفیت کلی خواب سالمندان را ارتقا و نشانه های اختلال بی خوابی در آنها را کاهش می دهد. علاوه براین توصیه می شود درمانگران و متخصصان بهداشت روان در حیطه سالمندی از این روش استفاده کنند.